1. APOKALIPSA. POGLAVLJE 1.

1. Otkrivenje Isusa Hrista, koje dade njemu Bog, da pokaže slugama svojima šta će skoro biti, i pokaza, poslavši po anđelu svojemu sluzi svojemu Jovanu,

2. Koji svjedoči riječ Božiju i svjedočanstvo Isusa Hrista, i šta god vidje.

3. Blago onome koji čita i onima koji slušaju riječi proroštva, i drže što je napisano u njemu; jer je vrijeme blizu.

4. Od Jovana na sedam crkava koje su u Aziji: blagodat vam i mir od onoga koji jest, i koji bješe, i koji će doći; i od sedam duhova koji su pred prijestolom njegovijem;

5. I od Isusa Hrista, koji je svjedok vjerni, i prvenac iz mrtvijeh, i knez nad carevima zemaljskima, koji nas ljubi, i umi nas od grijeha našijeh krvlju svojom;

6. I učini nas careve i sveštenike Bogu i ocu svojemu; tome slava i država va vijek vijeka. Amin.

7. Eno, ide s oblacima, i ugledaće ga svako oko, i koji ga probodoše; i zaplakaće za njim sva koljena zemaljska. Da, zaista.

8. Ja sam alfa i omega, početak i svršetak, govori Gospod, koji jest, i koji bješe, i koji će doći, svedržitelj.

9. Ja Jovan, koji sam i brat vaš i drug u nevolji, i u carstvu i trpljenju Isusa Hrista, bijah na ostrvu koje se zove Patam, za riječ Božiju i za svjedočanstvo Isusa Hrista.

10. Bijah u duhu u dan nedjeljni, i čuh za sobom glas veliki kao trube koje govoraše: ja sam alfa i omega, prvi i pošljednji; 11. I: što vidiš napiši u knjigu, i pošlji crkvama koje su u Aziji: u Efes, i u Smirnu, i u Pergam, i u Tijatir, i u Sard, i u Filadelfiju, i u Laodikiju.

12. I obazreh se da vidim glas koji govoraše sa mnom; i obazrevši se vidjeh sedam svijećnjaka zlatnijeh,

13. I usred sedam svijećnjaka kao sina čovječijega, obučena u dugačku haljinu, i opasana po prsima pojasom zlatnijem.

14. A glava njegova i kosa bijaše bijela kao bijela vuna, kao snijeg; i oči njegove kao plamen ognjeni;

15. I noge njegove kao mjed kad se rastopi u peći; i glas njegov kao huka voda mnogijeh;

16. I držaše u svojoj desnoj ruci sedam zvijezda, i iz usta njegovijeh izlažaše mač oštar s obje strane, i lice njegovo bijaše kao što sunce sija u sili svojoj.

17. I kad ga vidjeh, padoh k nogama njegovijem kao mrtav, i metnu desnicu svoju na me govoreći mi: ne boj se, ja sam prvi i pošljednji,

18. I živi: i bijah mrtav i evo sam živ va vijek vijeka, amin. I imam ključeve od pakla i od smrti.

19. Napiši dakle što si vidio, i šta je, i šta će biti potom;

20. Tajna sedam zvijezda koje si vidio na desnici mojoj, i sedam svijećnjaka zlatnijeh: sedam zvijezda jesu anđeli sedam crkava; i sedam svijećnjaka koje si vidio jesu sedam crkava.

DUHOVNI SMISAO SADRŽAJA CELOG POGLAVLJA

Da ovo Otkrivenje jeste isključivo od Gospoda, kao i da će ga primiti oni, koji će biti u Njegovoj novoj crkvi, koja je Novi Jerusalim, i priznati Gospoda kao Boga neba i Zemlje; Gospod je, takođe, opisan kao Reč.

Sadržaj svakog stiha

Stih 1. "Otkrivenje Isusa Hrista" označava Gospodnja predviđanja u vezi sa Njim samim i Njegovom crkvom, šta će ona biti na svom kraju, a šta će, opet, biti docnije (br. 2). Izraz "Koje dade njemu Bog, da pokaže slugama svojima," označava one, koji su u veri iz milosrđa (br. 3). Izraz " šta će skoro biti" označava da će sigurno biti tako, da Crkva ne bi propala (br. 4). Izraz "poslavši po anđelu svojemu sluzi svojemu Jovanu," označava stvari, koje je Gospod otkrio kroz nebo onima, koji su u dobru života od milosrđa i vere koja od njega potiče (br. 5).

Stih 2. Izraz "Koji svjedoči riječ Božiju i svjedočanstvo Isusa Hrista" znači: koji iz srca, i, na taj način, u svetlosti primaju Božansku istinu iz Reči, i priznaju da Gospodnje Ljudsko jeste Božansko (br. 6). Izraz "i šta god vidje," označava njihovo prosvetljenje u svim stvarima koje se nalaze u ovom Otkrivenju (br. 7).

Stih 3. “Blago onome koji čita i onima koji slušaju riječi proroštva, i drže što je napisano u njemu” označava zajedništvo onih, koji žive u skladu sa doktrinom (naukom) Novog Jerusalima, sa nebeskim anđelima, (br. 8). Izraz "jer je vrijeme blizu," označava da je stanje Crkve takvo, da ona više ne može nastaviti da egzistira na isti način, a da se održi povezanost sa Gospodom (br. 9).

Stih 4. "Od Jovana na sedam crkava," označava sve koji su u hrišćanskom svetu, gde je Reč, a po Reči se poznaje Gospod i pomoću nje se, takođe omogućava približavanje crkvi (br. 10). Izraz "koje su u Aziji," znači: onima, koji su u svetlosti istine iz Reči (br. 11). Izraz "blagodat vam i mir od onoga koji jest, i koji bješe, i koji će doći," označava Božanski pozdrav (br. 12). Izraz "od onoga koji jest, i koji bješe, i koji će doći," označava da je od Gospoda, koji je večan i beskrajan, dakle, i da je od Jehove (br. 13). Izraz "i od sedam duhova koji su pred prijestolom njegovijem," znači: sa celog neba, gde je Gospod u svoj svojoj Božanskoj istini (br. 14).

Stih 5. "I od Isusa Hrista," označava Božansko Ljudsko (br. 15). Izraz "koji je svjedok vjerni," označava da je On - sama božanska istina (br. 16). Izraz "koji je svjedok vjerni, i prvenac iz mrtvijeh," označava da On, takođe, jeste i samo Božansko dobro (br. 17). Izraz "i knez ¹ nad carevima zemaljskima," označava onoga, od koga jeste sva istina od dobra u crkvi (br. 18). Izraz "koji nas ljubi, i umi nas od grijeha našijeh krvlju svojom," označava Onoga, Koji iz ljubavi i milosrđa reformiše i preporađa ljude Svojim Božanskim istinama iz Reči (br. 19).

Stih 6. "I učini nas careve i sveštenike Bogu i ocu svojemu," označava Onoga, Koji daje onima, koji su od Njega rođeni, to jest, preporođeni, da budu u mudrosti iz Božanskih istina, kao i u ljubavi iz Božanskih dobara (br. 20). Izraz "Bogu i ocu svojemu," označava, i time odslikava Njegovu Božansku mudrost, i Njegovu Božansku ljubav (br. 21). Izraz "tome slava i država va vijek vijeka," označava Onoga, Ko jedini ima Božansko veličanstvo i Božansku svemoć u večnosti (br. 22). Izraz "Amin," označava Božansku potvrdu od istine, dakle od Njega Samog (br. 23).

Stih 7. "Eno, ide s oblacima," označava da će se Gospod otkriti u doslovnom smislu Reči, kao i da će On otvoriti njen duhovni smisao na kraju crkve (br. 24). Izraz "i ugledaće ga svako oko," označava da će Njega prepoznati svi oni, koji bivaju u naklonostima usmerenim ka razumevanju Božanske istine (br. 25). Izraz "i koji ga probodoše," označava da će Ga videti i oni iz crkve, koji su u obmanama (br. 26). Izraz "i zaplakaće za njim sva koljena zemaljska," označava da će tako biti od časa u kome u crkvi više ne bude bilo dobara i istina (br. 27). Izraz "Da, zaista," označava Božansku potvrdu da će stvarno tako i biti (br. 28).

Stih 8. "Ja sam alfa i omega, početak i svršetak," označava Onoga, Koji je Samo-egzistirajući, i koji jeste Jedini (od prvih do poslednjih), i od koga jesu sve stvari; dakle, Onoga, ko jeste Sama Ljubav i koji jeste Jedina Ljubav, Sama Mudrost i Jedina Mudrost, i još, Sam Život i Jedini Život u Sebi, pa, samim tim, i Tvorac, i jedini Stvoritelj, Spasitelj i Prosvetitelj od Sebe, i koji, otuda, jeste - sve u svemu na nebu i unutar crkve (br. 29). Izraz "govori Gospod, koji jest, i koji bješe, i koji će doći," znači: koji je večan i beskonačan, i koji je Jahve (br. 30). Izraz "svedržitelj," označava Onoga koji jeste, koji živi, i koji poseduje moć od Sebe, i koji upravlja svim stvarima - od prvih, pa sve do poslednjih (br. 31).

Stih 9. "Ja Jovan, koji sam i brat vaš i drug," označava one, koji bivaju u dobru milosrđa, a odatle i u istinama vere (br. 32). Izraz „ u nevolji, i u carstvu i trpljenju Isusa Hrista," označava one unutar crkve, koji su zaraženi zlima i obmanama, a koje, međutim, Gospod ima da ukloni, kada bude došao (br. 33). Izraz "bijah na ostrvu koje se zove Patam," označava državu i mesto u kome bi mogao biti prosvetljen (br. 34). Izraz "za riječ Božiju i za svjedočanstvo Isusa Hrista," označava kako bi se Božanska istina iz Reči mogla primiti iz srca, a time i u svetlosti, i da bi se Gospodnje Ljudsko moglo priznati kao Božansko (br. 35).

Stih 10. "Bijah u duhu u dan nedjeljni," označava duhovno stanje koje u to vreme biva, usled Božanskog priliva (influksa) (br. 36). Izraz "i čuh za sobom glas veliki kao trube," označava očiglednu percepciju Božanske istine Otkrivene sa neba (br. 37).

Stih 11. "koje govoraše: ja sam alfa i omega, prvi i pošljednji," označava Onoga, Ko je Samo-egzistirajući i Jedini, od prvih do poslednjih, od koga jesu sve stvari; i koji jeste još štošta drugo, što je sve opisano u prethodnom tekstu (br. 38). [" I: što vidiš napiši u knjigu "] ² znači: da bi se moglo otkriti potomstvu (br. 39). Izraz "i pošlji crkvama koje su u Aziji," znači: za one u hrišćanskom svetu, koji su u svetlu istine iz Reči (br. 40). Izraz "u Efes, i u Smirnu, i u Pergam, i u Tijatir, i u Sard, i u Filadelfiju, i u Laodikiju," znači: u skladu sa stanjem svake pojedinačne lične percepcije (br. 41).

Stih 12. "I obazreh se da vidim glas koji govoraše sa mnom," označava inverziju stanja onih, koji bivaju u dobru života, u pogledu percepcije istine iz Reči, u času kada se okrenu prema Gospodu (br. 42). Izraz "i obazrevši se vidjeh sedam svijećnjaka zlatnijeh," označava novu crkvu, koja će biti prosvetljena od strane Gospoda iz Reči (br. 43).

Stih 13. "I usred sedam svijećnjaka kao sina čovječijega," označava Gospoda (kao Reč), od koga jeste ta crkva (br. 44). Izraz "obučena u dugačku haljinu ," označava Božansko proističuće, što je Božanska istina (br. 45). Izraz "i opasana po prsima pojasom zlatnijem," označava Božansko proističuće, kao i, istovremeno, konjunkciju sa Božanskim, što je Božansko dobro (br. 46).

Stih 14. "A glava njegova i kosa bijaše bijela kao bijela ³ vuna, kao snijeg“, Označava Božansku ljubav, proisteklu iz Božanske mudrosti, u prvim i u poslednjim stvarima (br. 47). Izraz "i oči njegove kao plamen ognjeni," označava Božansku mudrost od Božanske ljubavi (br. 48).

Stih 15. Izraz "I noge njegove kao mjed kad se rastopi u peći," označava prirodno Božansko dobro (br. 49). Izraz "i glas njegov kao huka voda mnogijeh," označava prirodnu Božansku istinu (br. 50).

Stih 16. "I držaše u svojoj desnoj ruci sedam zvijezda," označava sva znanja o dobru i istini u Reči od Njega (br. 51). Izraz "i iz usta njegovijeh izlažaše mač oštar s obje strane," označava raspršivanje obmana od strane Gospoda kroz Reč, kao i kroz doktrinu, koja iz Reči proističe (br. 52). Izraz "i lice njegovo bijaše kao što sunce sija u sili svojoj," označava Božansku ljubav i Božansku mudrost, koji jesu - On sam, i koji proističu od Njega (br. 53).

Stih 17. "I kad ga vidjeh, padoh k nogama njegovijem kao mrtav," označava nedovoljnost sopstvenog života, spoznatu usled opisanog prisustva Gospodnjeg (br. 54). Izraz "i metnu desnicu svoju na me," označava život koji, potom, biva inspirisan Njime (br. 55). Izraz "govoreći mi: ne boj se," označava oživljavanje (reanimaciju), i potonje bogopoštovanje, proizašlo iz najdubljeg poniženja (br. 56). Izraz "ja sam prvi i pošljednji," označava da je On večan i beskonačan, a samim tim, i da je - jedini Bog (br. 57).

Stih 18. "I živi," označava Onoga, Koji jedini jeste život, i onoga, od koga (i ni od koga drugog) život jeste (br. 58). Izraz "i bijah mrtav," označava da je On bio zanemaren u crkvi, i još, da nije bilo priznato ni Njegovo Božansko Ljudsko (br. 59). Izraz "i evo sam živ va vijek vijeka," označava da On jeste – život večni (br. 60). Izraz "Amin," označava Božansku potvrdu da je to istina (br. 61). Izraz "I imam ključeve od pakla i od smrti," označava da samo On, i niko drugi, ima moć spasavanja (br. 62).

Stih 19. "Napiši dakle što si vidio, i šta je, i šta će biti potom," označava da bi sve stvari, koje su sada Otkrivene, mogle biti ostavljene za potomstvo (br. 63).

Stih 20. "Tajna sedam zvijezda koje si vidio na desnici mojoj, i sedam svijećnjaka zlatnijeh," označava arkanu (tajnu) u vizijama koje se tiču Novog neba i nove crkve(br. 64). Izraz "sedam zvijezda jesu anđeli sedam crkava," označava novu crkvu na nebesima, koja jeste - novo nebo (br. 65). Izraz "i sedam svijećnjaka koje si vidio jesu sedam crkava," označava novu Crkvu na zemlji, a to je Novi Jerusalim koji silazi od Gospoda sa Novog Neba.

OBJAŠNJENJE

Do sada nije bilo poznato šta je to duhovni smisao. Da takav smisao postoji u svakoj pojedinosti unutar Reči, i da se, bez njega, tekst Reči na mnogim mestima ne može razumeti, pokazalo se u delu "Nauk Novog Jerusalima o Svetom pismu" (br. 5-26). Ovaj smisao se ne pojavljuje kao očigledan u doslovnom (bukvalnom) smislu, s obzirom na to da je u njemu (naime, u bukvalnom smislu) sadržan na isti način, na koji je duša sadržana u svom telu. Poznato je da postoji duhovno i prirodno, i da se duhovno uliva u prirodno, i predstavlja se tako, da može biti viđeno, kao i, takođe, da ne može biti predmet taktilnog i senzitivnog osećaja u formama koji potpadaju pod vid i dodir. I još, da duhovno, bez takvih formi, ne može biti doživljeno nikako drugačije do - kao naklonost i razmišljanje (ili kao ljubav i mudrost) koji potiču od uma. Može se spoznati da su naklonost (odnosno: ljubav, čije je svojstvo da se može doživeti putem osećanja) i misao, (odnosno: mudrost, čija je osobina mišljenje) - duhovni. Poznato je da se u telu ove dve sposobnosti duše prezentuju putem formi koje se nazivaju organima čula i pokreta; takođe, da duhovno i prirodno čine jedno, i to u tako velikoj meri, da važi sledeće: što um pomisli, usta odmah izgovore; i još: volju uma telo istog časa izvršava,; otuda je očigledno da postoji savršeno sjedinjenje duhovnih i prirodnih stvari unutar čoveka.

[2] Slično važi za sve i svakoga na svetu; u svemu, naime, postoji duhovno, koje jeste najdublji i najunutarnjiji uzrok, a dakako, postoji i prirodno, koje jeste njegov efekat (posledica), pri čemu ovo dvoje uvek čine - jedno; opet, duhovno se ne pojavljuje u prirodnom, s obzirom na to da je ono u njemu sadržano kao što je duša sadržana u svom telu, odnosno, kao najunutarnjiji i najskriveniji uzrok u posledici, kao što je već prethodno rečeno. Slično je i sa Rečju; niko ne može poreći da ono, što biva u njenim nedrima, jeste - duhovno, jer je Božansko; međutim, na osnovu toga što se duhovno nikada nije moglo pojavljivati u bukvalnom smislu Reči (koji je prirodni smisao), proističe da je duhovni smisao, dakako, do sada bio nepoznat; on, dakako, nije mogao biti spoznat pre nego što je Gospod otkrio istinske istine, stoga što je duhovni smisao, u stvari, sadržan u njima. Otkrivenje upravo iz tog razloga nije moglo biti shvaćeno ranije. A da ne bi bilo sumnje u to da su ove stvari zaista sadržane unutar Otkrivenja, moraju se objasniti razne pojedinosti. Pored toga, činjenica da se duhovni smisao sadrži u prirodnom, mora biti pokazana i putem pasaža, sličnih onima u Otkrivenju, koji se sadrže unutar drugih odlomaka u Reči. U narednom tekstu slede objašnjenje i demonstracija.

Footnotes:

20. Stih 6. I učini nas careve i sveštenike, označava: ko daje onima, koji su rođeni od Njega (to jest koji su preporođeni), da budu u mudrosti iz Božanskih istina, kao i u ljubavi iz Božanskih dobara. Poznato je da se u Reči Gospod reprezentuje pomoću izraza „car“, a takođe i putem pojma „sveštenik“; Imenovan je putem pojma „car“ iz Božanske mudrosti, a putem izraza „sveštenik“ iz - Božanske ljubavi; zato se oni, koji bivaju u mudrosti od Gospoda, predstavljaju putem izraza „sinovi carstva“, a takođe i pojmom „carevi“; a oni, koji bivaju u ljubavi prema Njemu, reprezentuju se pomoću pojmova „sluga Božiji“ i „sveštenik“; budući da mudrost i ljubav unutar njih ne potiču od njih samih, dakle nisu njihove, već - Gospodnje. Otuda potiče činjenica da se, u Reči, oni reprezentuju pomoću izraza „carevi" i „sveštenici"; ne smatra se da su oni zaista takvi, već da je Gospod takav u njima, odnosno, da je On uzrok zbog koga oni bivaju imenovani ovim izrazima. Takođe se nazivaju pomoću izraza: „sinovi Božiji“, „sinovi carstva“, „sinovi oca svojega“ i „našljednici“; „rođeni od njega“ (Jovan 1:12, 13), to jest, ponovo rođeni ili preporođeni (Jovan 3:3 dalje); „sinovi carstva“ (Mat. 8:12; 13:38); „sinovi oca svojega koji je na nebesima“ (Mat. 5:45); „našljednici“ (Ps. 127:3; 1. Sam. 2:8; Mat. 25:34); a zbog toga što se nazivaju naslednicima, sinovima carstva i rođenima od Gospoda kao njihovog Oca, posledično se imenuju pomoću izraza: „carevi i sveštenici“; potom se, takođe, kaže: Koji pobijedi daću mu da sjede sa mnom na prijestolu mojemu, kao i ja što pobijedih i sjedoh s ocem svojijem na prijestolu njegovu. (Otkr. 3:21).

[2] Postoje dva carstva na koje je podeljeno nebo, a to su, naime, duhovno i nebesko carstvo; duhovno carstvo jeste ono carstvo, koje se naziva Gospodnjim carstvom. A kako su svi oni, koji obitavaju u njemu, mudri od istina, stoga se takvi podrazumevaju pod izrazom „carevi“, kojima će Gospod načiniti one, koji bivaju u mudrosti od Njega; a nebesko carstvo jeste ono, koje se naziva Gospodnjim sveštenstvom, i to stoga, što su svi oni, koji obitavaju tamo, u ljubavi prema dobrima. Stoga se oni podrazumevaju pod izrazom „sveštenici“, s obzirom na to da će Gospod one, koji su u ljubavi prema njemu, načiniti sveštenicima: slično tome, Gospodnja crkva na zemlji se deli na dva carstva; u vezi sa ta dva carstva, videti delo "Raj i pakao", objavljeno u Londonu 1758. godine (br. 24, 226).

[3] Onaj, ko ne poznaje duhovno značenje izraza „carevi i sveštenici“, može biti obuzet halucinacijama ¹ o mnogim stvarima koje su povezane sa „carevima“ i „sveštenicima“ u prorocima i u Otkrivenju; kao, na primer, kod proroka: I tuđini će sazidati zidove tvoje, i carevi njihovi služiće ti; jer u gnjevu svom udarih te, a po milosti svojoj pomilovaću te. Jer ćeš mlijeko naroda sati, i sise carske dojićeš, i poznaćeš da sam ja Gospod spasitelj tvoj i izbavitelj tvoj, silni Jakovljev. (Isa. 60:10, 16). I carevi će biti hranitelji tvoji i carice njihove tvoje dojkinje, i klanjaće ti se licem do zemlje, i prah s nogu tvojih lizaće, i poznaćeš da sam ja Gospod, i da se neće osramotiti oni koji mene čekaju. (Isa. 49:23). I na drugim mestima (Pos. 49:20; Ps. 2:10; Isa. 14:9; 24:21; 52:15; Jer. 2:26; 4:9; 49:3; Pl. Jer. 2:6, 9; Jezek. 7:26, 27; Osija 3:4; Zah. 1:8). Pod pojmom „carevi“ u ovim odlomcima ne podrazumevaju se konkretni zemaljski carevi ili kraljevi, već se podrazumevaju oni, koji su u Božanskim istinama od Gospoda odnosno, u apstraktnom smislu, same Božanske istine, od kojih potiče mudrost. Niti se stvarni kraljevi ili carevi podrazumevaju pod izrazima „car sjeverni“ i „car južni“, za koje se kaže da su ratovali međusobno (Dan. 11:1 i dalje.), već se pod izrazom „car južni“ podrazumevaju oni, koji su u istinama, a pod „carem sjevernim“, pak, oni, koji su u obmanama.

[4] Slično važi i u Otkrivenju, gde se često pominju kraljevi (carevi); kao u ovim odlomcima: I šesti anđeo izli čašu svoju na veliku rijeku Eufrat; i presahnu voda njezina, da se pripravi put carevima od istoka sunčanoga. (Otkr. 16:12). S kojom se kurvaše carevi zemaljski, i koji žive na zemlji opiše se vinom kurvarstva njezina. (Otkr. 17:2). I carevi zemaljski s njom se kurvaše, i trgovci zemaljski obogatiše se od bogatstva slasti njezine. (Otkr. 18:3). I vidjeh zvijer i careve zemaljske i vojnike njihove skupljene da se pobiju s onijem što sjedi na konju i s vojskama njegovijem. (Otkr. 19:19). I narodi koji su spaseni hodiće u vidjelu njegovu, i carevi zemaljski donijeće slavu i čast svoju u njega. (Otkr. 21:24); i na drugim mestima (kao u: Otkr. 16:14; 17:2, 9-14; 18:9-10). Pod kraljevima (carevima) se ovde podrazumevaju oni, koji su u istinama, i, u suprotnom smislu, oni, koji su u obmanama. Pod kraljevima (carevima) se, u apstraktnom smislu, podrazumevaju istine ili obmane. Pod „kurvanjem Vavilona sa carevima zemaljskim“ podrazumeva se krivotvorenje istina crkve; očigledno je da Vavilon (odnosno: žena, koja je sedela na grimiznoj zveri) nije bukvalno načinio blud s kraljevima (carevima), već je krivotvorio istine Reči.

[5] Iz svega ovoga biva očigledno da se, pod pojmom "carevi" (carevima će Gospod načiniti one, koji poseduju mudrost od Njega), ne podrazumeva da će oni postati konkretni zemaljski kraljevi ili carevi, već da će biti - mudri. Da je to zaista tako, moguće je spoznati i pomoću prosvetljenog razuma. Stoga se kaže: I učinio si nas Bogu našemu careve i sveštenike, i carovaćemo na zemlji. (Otkr. 5:10). Da je Gospod pod pojmom „car“ podrazumevao istinu, može se jasno videti na osnovu njegovih reči upućenih Pilatu: Onda mu reče Pilat: daklem si ti car? Isus odgovori: ti govoriš da sam ja car. Ja sam za to rođen, i zato dođoh na svijet da svjedočim istinu. I svaki koji je od istine sluša glas moj. Reče mu Pilat: šta je istina? I ovo rekavši iziđe opet k Jevrejima, i reče im: ja nikakve krivice ne nalazim na njemu. (Jovan 18:37-38). Izraz "da svjedočim istinu," znači da je On sam istina; a zbog toga što je Gospod iz istine Sebe nazvao „carem“, Pilat je postavio pitanje „Šta je istina“, odnosno, zapitao je da li je istina car? Da pojam „sveštenici“ označava one, koji su u dobru ljubavi, a, u apstraktnom smislu, dobro ljubavi samo, biće pokazano u nastavku ovog teksta.

Footnotes: