1. INTERAKCIJA DUŠE I TELA

Postoje tri mišljenja i tradicije, odnosno hipoteze, vezane za Interakciju Duše i Tela ili delovanje jednog na drugo i jednog zajedno sa drugim: prvo se naziva Fizički Inflaks (priliv, uticaj), drugo Duhovni Inflaks, a treće Preustanovljena Harmonija.

Prvo, koje se naziva Fizički Inflaks, uzdiže se iz čulne pojavnosti i obmana koje odatle dolaze. Zato što izgleda kao da se objekti vida, utičući u oči, ulivaju u misao i proizvode je; na sličan način izgleda kao da se govor, koji utiče u uši, uliva u um i tu proizvodi ideje; slično je sa čulima mirisa, ukusa i dodira. Pošto organi ovih čula najpre primaju utiske koji se njih ulivaju iz sveta i um deluje kao da misli i takođe želi u skladu sa tim kako se na ove organe utiče, drevni filosofi i učenjaci verovali su da se inflaks iz njih izvodi u dušu i zato su usvojili hipotezu Fizičkog ili Prirodnog (Naturalnog) Inflaksa.

[2] Druga hipoteza, koja se naziva Duhovnim, a od strane nekih i Povremenim Inflaksom ima izvor u redu i njegovim zakonima. Jer duša je duhovna supstanca pa tako i čistija, prethodeća i unutarnja; ali telo je materijalna, pa tako i grublja, kasnija i spoljašnja: u skladu je sa redom da čistije treba da se uliva u grublje, prethodno u kasnije i ono što je duhovno u ono što je materijalno, a ne obrnuto. Posledično tome, u skladu je sa redom da se misleći um uliva u vid u skladu sa stanjem izazvanim u očima od strane objekata pred njima, kojim stanjem um takođe raspolaže kako mu se svidi; isto tako da se perceptivni um uliva u sluh, u skladu sa stanjem izazvanim u ušima preko govora.

[3] Treća hipoteza, koja se naziva Preustanovljenom Harmonijom, izrasta iz pojava i obmana sposobnosti rezonovanja; pošto um, u samom činu svog delovanja, deluje zajedno i istovremeno sa telom. Ipak, svako delovanje je najpre sukcesivno, a tek onda simultano, a sukcesivno delovanje je Inflaks, a simultano delovanje je harmonija; kao, na primer, kad um najpre misli a zatim govori ili kad želi, a zatim čini: zbog toga je obmana sposobnosti rezonovanja da uspostavlja ono što je simultano, a isključuje ono što je sukcesivno.

Nikakvo četvrto mišljanje u vezi sa Interakcijom Duše i Tela ne može se oblikovati kao dodatak ovim trima; jer ili duša mora delovati na telo ili telo na dušu ili oboje istovremeno i bez prekida.

7. V. I TA TOPLINA I TA SVETLOST UTIČU U ČOVEKA: TOPLINA U NJEGOVU VOLJU, GDE PROIZVODI DOBRO LJUBAVI; A SVETLOST U NJEGOVO RAZUMEVANJE (razum), GDE PROIZVODI ISTINU MUDROSTI.

Poznato je da se sve stvari u univerzalnom smislu odnose na dobro i istinu i da ne postoji nijedna stvar u kojoj nema nečega povezanog sa to dvoje. U skladu sa tim postoje dva prijemnika života u čoveku: jedan, koji je prijemnik dobra, nazvan voljom; i drugi, koji je prijemnik istine, nazvan razumevanjem; pošto je dobro od ljubavi, a istina je od mudrosti, volja je prijemnik ljubavi, a razumevanje je prijemnik mudrosti. Dobro je od ljubavi, jer čovek ono što voli to i čini, a kada ga učini aktivnim naziva ga dobrom: a istina je od mudrosti, jer sva mudrost je od istina; zaista, dobro koje mudar čovek misli jeste istina, koja postaje dobro kad je on želi i čini.

[2] Onaj koji na ispravan način ne pravi razliku između ova dva prijemnika života, koji su volja i razumevanje i ne formira za sebe jasnu predstavu u vezi sa njima, uzalud nastoji da shvati prirodu duhovnog inflaksa. Jer postoji uticaj (inflaks) na (u) volju i uticaj na (u) razumevanje. Na volju čoveka postoji uticaj dobra ljubavi, a na njegovo razumevanje uticaj istine mudrosti, gde svaki proizlazi od Jehove Boga, neposredno kroz sunce u čijem se središtu On nalazi i posredno kroz anđeosko nebo. Ova dva prijemnika, volja i razumevanje (razum), različiti su kao toplina i svetlost; jer, kao što je već rečeno, volja prima toplinu neba, koja je u svojoj suštini ljubav, a razumevanje prima svetlost neba, koja je u svojoj suštini mudrost.

[3] Postoji uticaj iz ljudskog uma na govor i uticaj na akciju; uticaj na govor je od volje preko razuma, ali uticaj na akcije (delovanje) je od razuma preko volje. Oni koji su upoznati samo sa uticajem na razum(evanje), a ne istovremeno i sa onim na volju i koji rasuđuju i zaključuju odatle, jesu kao jednooke osobe, koje vide objekte samo sa jedne strane, a ne u isto vreme i sa druge; ili kao osakaćene osobe, koje rade samo jednom rukom; ili kao hrome osobe, koje hodaju skakućući na jednoj nozi uz pomoć štapa. Iz ovih nekoliko opservacija jasno je da duhovna toplina itiče u čovekovu volju i proizvodi dobro ljubavi i da duhovna svetlost utiče u njegov razum i proizvodi istinu mudrosti.